عسل تک گیاه به عسلی می گویند که زنبور عسل ، شهد را از روی یک نوع گل خاص جمع آوری کرده باشد که به همین خاطر خواص دارویی گل مورد نظر در عسل به وفور یافت می شود . مثل عسل گون ، کنار ، آویشن ، اکالیپتوس ، مرکبات و ... که معمولا قیمت بالاتری دارند ناگفته نماند که عسل صد در صد تک گل غیر ممکن است و در اکثر عسل های تک گل مقدار کمی از شهد گلهای متفرقه ی هر منطقه نیز وجود دارد .
زنبورهای عسل ، شهد را از گل و گیاهان متفاوتی جمع آوری می کنند که ممکن است یک گل به صورت گیاه غالب منطقه ؛ وجود داشته باشد که نام همان گل یا گیاه غالب را بر روی عسل می گذارند و به عنوان عسل تک گیاه در بازار شناخته می شود . اما در فصل بهار به علت وجود تنوع زیاد گل و گیاهان منطقه ، ممکن است تشخیص نوع شهد غالب منطقه با توجه به شهد های بدست آمده از این گلها و گیاهان وجود نداشته باشد به همین خاطر به این نوع عسل ، عسل چهل گیاه ( یا چند گیاه ) می گویند . که ترکیبی از چندین گل و گیاه است .
عسل های چهل گیاه ( یا چند گیاه ) بسته به گلهایی که زنبور عسل بر روی آنها پریده و شهد و گرده گل های آن ها را جمع آوری نموده است ، طعم و رنگ متفاوتی دارند ولی چیزی که مبرم است خواص بهبودی متعددی است که این نوع عسل دارا می باشد
تفاوت رنگ عسل یک موضوع کاملا طبیعی است. عسل طبیعی از شهد گل ها و شکوفه درختان تهیه می شود. هر شهدی نیز رنگ مختص خود را دارد و طبیعی است که هر عسل، با توجه به شهد غالب، رنگ متفاوتی به خود بگیرد. حتی ممکن است برای مثال دو عسل بهارنارنج با هم تفاوت رنگ داشته باشند.
عسل هایی که در مناطق مرطوب مثل شمال ایران به دست آیند اغلب دارای غلظت کم می باشند . مثل عسل مرکبات و عسل هایی که از مناطق کوهستانی به دست می آیند غالبا دارای غلظت بالایی می باشند . بنابراین غلظت نیز نمی تواند عامل تعیین کننده برای تشخیص کیفیت عسل باشد .
برای تشخیص عسل طبیعی از سایر عسل ها روش های تجربی متفاوتی وجود دارد و برخی از آنها نیز درست است ولی دقیق ترین و مطمئن ترین روش آنالیز عسل در آزمایشگاه می باشد که متاسفانه برای مصرف کنندگان پر هزینه می باشد . لذا شما مصرف کنندگان یا باید به همراه انسان های خبره و مطلع عسل خریداری کنید و یا از شرکت ها و برند های معتبر خریداری کنید
عسل یک محلول قندی بیش از حد اشباع شده است به این معنی که قند بیشتری نسبت به حالت محلول دارد به طور متوسط عسل از 80 درصد ترکیبات قندی و 20 درصد آب تشکیل شده است بنابراین تمام عسل ها شکرک میزنند و به عبارت دیگر تغییر حالت فیزیکی می دهند مثل یخ زدن آب ولی مدت این فرایند به عوامل گوناگون بستگی دارد .
عسل تاریخ انقضا ندارد ولی اگر در ظروف مناسب و مکان مناسب نگهداری نشود احتمال پائین آمدن کیفیت آن وجود دارد.بهترین ظروف برای نگهداری عسل ظروف کریستال (شیشه ای) و ظروف چینی هستند. عسل ها را اگر در ظروف شیشه ای یا چینی در دار نگهداری کنید می توانید مدت زمان بیشتری بدون تغییر رنگ و بو نگه داشت
به طور کلی عسل تاریخ انقضا ندارد؛ اما بهتر است عسل را تازه مصرف کنید. مانده شدن عسل باعث کاهش خواص و از بین رفتن برخی مواد مفید درون آن می شود. البته عسل در صورتی تاریخ انقضا ندارد که در مکان درست و به صورت اصولی نگهداری شود.
هنوز هیچ منبع علمی در این زمینه به نتیجه نرسیده است که اضافه شدن عسل به مایعات داغ باعث سمی شدن آن شود. تحقیقات زیادی نیز در این زمینه انجام شده است و حرارت دیدن عسل در مدتن زمان کوتاه را دلیل بر سمی شدن آن نیافته اند. با این حال اگر عسل در معرض دمای بالاتر از 60 درجه قرار گیرد، احتمالا بسیاری از خواص خود را از دست می دهد. به طور کلی توصیه می شود برای استفاده از عسل به منظور تهیه شربت عسل یا شیرین کردن دمنوش ها و چایی، بگذارید از دما بیافتد و سپس عسل را اضافه کنید. دمای 40 درجه، دمای ایمن و مطلوبی است
فرقی ندارد عسل تک گیاه یا چندگیاه تهیه کرده اید، عسل یک فراورده طبیعی است که طعم، عطر، بو و حتی غلظت آن بستگی به فعالیت های زنبور عسل دارد. ممکن است یک عسل آویشن در برهه ای، از 80 درصد شهد آویشن تهیه شده باشد اما در برهه زمانی دیگر، این میزان به 60 یا 50 درصد برسد. به دلیل طبیعی بودن عسل های تک گیاه و عدم دخالت انسان در تولید آن، این تفاوت در ویژگی ها کاملا طبیعی است.
شکرک زدن عسل به عوامل مختلفی بستگی دارد. میزان رطوبت عسل یکی از این پارامترها است. همچنین نوع شهد گیاه غالب در عسل طبیعی باعث تفاوت در میزان مواد قندی موجود در عسل طبیعی می شود که این خود باعث تفاوت در سرعت شکرک زدن خواهد شد. همچنین باید توجه داشته باشید که اصول نگهداری از عسل طبیعی نیز نقش مستقیمی در سرعت شکرک زدن عسل دارد.
تمامی عسل ها برای مصرف روزانه مفید هستند. با این حال اگر به طعم های تند و تیز علاقه ندارید، بهتر است برای صرف روزانه به سراغ عسل هایی بروید که رنگ روشن تری دارند. برای مثال عسل چندگیاه، عسل مریم گلی، عسل بهارنارنج و عسل گزانگبین از بهترین عسل های مناسب برای مصارف روزانه هستند.
